Przeszukanie hurtowni farmaceutycznej przez organy ścigania
- banaszewska.pl
- 10 cze
- 3 minut(y) czytania
W ostatnich latach przeszukania hurtowni farmaceutycznych w Polsce stały się istotnym narzędziem w walce z nielegalnym obrotem lekami oraz praktykami ograniczającymi konkurencję na rynku farmaceutycznym. Działania te są wynikiem współpracy różnych instytucji, takich jak Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), Policja, Główny Inspektorat Farmaceutyczny (GIF). W ostatnim czasie GIF przeprowadził cykl szkoleń dla Policji obejmujących problematykę przestępstw związanych z rynkiem farmaceutycznym zatem można się spodziewać coraz liczniejszych postępowań prowadzonych przez organy ścigania w tym zakresie.
Kto może dokonać przeszukania hurtowni farmaceutycznej
Przeszukania hurtowni farmaceutycznej może dokonać prokurator albo na polecenie sądu lub prokuratora Policja, a w wypadkach wskazanych w ustawie - także inny organ. Przebieg przeszukania prowadzonego przez organy ścigania reguluje Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 46 z późn. zm.).
Najczęściej będziemy mieć do czynienia z przeszukaniem hurtowni farmaceutycznej przez Policję w ramach toczącego się postępowania karnego, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa – np. nielegalnego obrotu lekami, wywozu leków deficytowych, fałszowania dokumentacji.
Przystępując do przeszukania, Policja winna okazać postanowienie sądu lub prokuratora osobie, u której przeszukanie ma być przeprowadzone – w tym wypadku przedstawicielowi hurtowni będącemu na miejscu czynności.
Funkcjonariusze w czasie przeszukania mają prawo:
przeszukać pomieszczenia i rzeczy np.: przeszukiwać pomieszczenia biurowe, magazyny, sejfy, samochody służbowe,
zabezpieczać: dokumentację handlową, księgową, magazynową, leki, komputery, telefony, nośniki danych,
nagrania z monitoringu,
zatrzymać osoby podejrzewane o udział w przestępstwie.
Przeszukanie na legitymację
W wypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli postanowienie sądu lub prokuratora nie mogło zostać wydane, organ dokonujący przeszukania okazuje nakaz kierownika swojej jednostki lub legitymację służbową, a następnie zwraca się niezwłocznie do sądu lub prokuratora o zatwierdzenie przeszukania. Postanowienie sądu lub prokuratora w przedmiocie zatwierdzenia należy doręczyć osobie, u której dokonano przeszukania, w terminie 7 dni od daty czynności na zgłoszone do protokołu żądanie tej osoby. O prawie zgłoszenia żądania osoba ta powinna zostać pouczona.
Funkcjonariusze wchodząc do siedziby hurtowni, okazują zatem postanowienie o przeszukaniu i legitymacje służbowe. Informują przedstawiciela hurtowni o celu czynności i wzywają do wydania poszukiwanych przedmiotów.
Prawa i obowiązki przedsiębiorcy w czasie przeszukania
Do obowiązków przedsiębiorcy w czasie przeszukania należy współpraca z organami ścigania – nie oznacza to obowiązku ujawniania informacji, które mogłyby go przedsiębiorcę obciążyć. Kluczowe jest zachowanie równowagi między obowiązkiem współdziałania, a ochroną swoich interesów jako przedsiębiorcy.
W czasie przeszukania firmy, przedsiębiorca ma prawo do:
uzyskania informacji o celu, zakresie oraz podstawie przeszukania,
weryfikacji zgodności przeszukania z zakresem postanowienia sądu lub prokuratora,
obecności przy przeszukaniu,
wskazania osób uprawnionych do wzięcia udziału w przeszukaniu, jeśli nie uniemożliwia to przeszukania albo nie utrudnia go w istotny sposób,
odmowy składania zeznań – takie prawo przysługuje osobie najbliższej dla oskarżonego lub świadkowi, który w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem (art. 182 k.p.k),
uchylenia się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe (art. 183 k.p.k),
wskazania, które dokumenty są objęte tajemnicą zawodową lub inną prawnie chronioną (w takim przypadku, organ przeprowadzający czynność przekazuje niezwłocznie pismo lub inny dokument bez jego odczytania prokuratorowi lub sądowi w opieczętowanym opakowaniu),
zapoznania się z protokołem z przeszukania i zgłoszenia ewentualnych zastrzeżeń do przebiegu przeszukania oraz samego protokołu,
otrzymania pokwitowania stwierdzającego jakie przedmioty i przez kogo zostały zatrzymane,
złożenia skargi na czynności funkcjonariuszy, w przypadku przeszukania przeprowadzonego niezgodnie z prawem,
w wypadku niecierpiącym zwłoki, jeśli organ dokonał przeszukania bez postanowienia sądu lub prokuratora, można żądać doręczenia postanowienia sądu lub prokuratora w przedmiocie zatwierdzenia przeszukania.
Przeszukiwany ma obowiązek:
umożliwić dostęp do pomieszczeń, dokumentacji i sprzętu,
nie utrudniać działań funkcjonariuszy (utrudnianie może stanowić przestępstwo – art. 224 § 2 k.k.),
może być obecny prawnik lub pełnomocnik, ale nie wstrzymuje to czynności.
Protokół z przeszukania
Po zakończeniu czynności sporządzany jest protokół, który zawiera:
oznaczenie sprawy, podanie dokładnej godziny rozpoczęcia i zakończenia czynności oraz miejsca jej przeprowadzenia,
listę osób uczestniczących w czynności,
dokładną listę zatrzymanych rzeczy i w miarę potrzeby ich opis, przebieg czynności,
wyjaśnienia osób biorących w niej udział, nadto
wskazanie polecenia sądu lub prokuratora.
Jeżeli polecenie nie zostało uprzednio wydane, zamieszcza się w protokole wzmiankę o poinformowaniu osoby, u której czynność przeprowadzono, że na jej wniosek otrzyma postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia czynności, w miarę potrzeby stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu czynności.
Osoba obecna ma prawo zgłosić zastrzeżenia lub uwagi do protokołu.
Na postanowienie dotyczące przeszukania, zatrzymania rzeczy i w przedmiocie dowodów rzeczowych oraz na inne czynności przysługuje zażalenie osobom, których prawa zostały naruszone.
