Kadra akademicka – regulacje w zakresie zatrudniania i stosunku pracy
- banaszewska.pl
- 2 dni temu
- 3 minut(y) czytania
Kadra akademicka – regulacje w zakresie zatrudniania i stosunku pracy
Kadra akademicka to fundament funkcjonowania uczelni wyższych. Podkreślić należy, że zgodnie z ustawą o szkolnictwie wyższym Pracownikami uczelni są nauczyciele akademiccy oraz pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi. Ustawa rozgranicza więc dwie grupy pracowników zatrudnianych w uczelni. To rozróżnienie ma kluczowe znaczenie w zakresie nie tylko samego sposobu zatrudniania, ale także w zakresie praw i obowiązków stron stosunku pracy.
Zatrudnianie nauczycieli akademickich podlega szczególnym przepisom prawa, które łączą w sobie elementy prawa administracyjnego, pracy oraz specyficzne regulacje ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Zatrudnianie nauczycieli akademickich regulowane jest przede wszystkim przez:
Ustawę z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce
Kodeks pracy, w zakresie nieuregulowanym w ustawie
wewnętrzne akty prawne uczelni: statut, regulamin pracy, uchwały senatu.
Kategorie stanowisk nauczycieli akademickich
Pierwszą i podstawową różnicą w zakresie zatrudniania kadry akademickiej jest obowiązek zatrudniania nauczycieli akademickich w trzech podstawowych grupach nauczycieli akademickich:
nauczyciele badawczo-dydaktyczni,
nauczyciele dydaktyczni,
nauczyciele badawczy
W zależności od grupy, w której nauczyciel akademicki zostanie zatrudniony będzie zobowiązany do określonej ilości godzin pracy tzw. pensum. Dodatkowo grupa determinuje zakres obowiązków, który w związku z autonomią uczelni jest decyzją wewnętrzną każdej z nich. Ustawa jedynie w bardzo ograniczonym zakresie wskazuje, że do podstawowych obowiązków nauczyciela akademickiego będącego pracownikiem:
dydaktycznym - należy kształcenie i wychowywanie studentów lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów;
badawczym - należy prowadzenie działalności naukowej lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów;
badawczo-dydaktycznym - należy prowadzenie działalności naukowej, kształcenie i wychowywanie studentów lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów.
W pozostałym zakresie Rektor ustala zakres obowiązków dla każdej z tych grup.
Stanowiska, na których zatrudniani są nauczyciele akademiccy
Nauczyciela akademickiego zatrudnia się na stanowisku:
profesora - może być zatrudniona osoba posiadająca tytuł profesora;
profesora uczelni - może być zatrudniona osoba posiadająca co najmniej stopień doktora oraz znaczące osiągnięcia;
adiunkta - może być zatrudniona osoba posiadająca co najmniej stopień doktora
asystenta - może być zatrudniona osoba posiadająca tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera albo równorzędny.
Wewnętrzne przepisy uczelni określają dodatkowe wymagania kwalifikacyjne niezbędne do zajmowania stanowisk.
Nawiązanie stosunku pracy
Nauczyciele akademiccy zatrudniani są na podstawie umowy o pracę. Umowy na czas określony są standardem na pierwsze zatrudnienie jednak zgodnie z ustawą o szkolnictwie wyższym umowa o pracę może trwać maksymalnie 4 lata. Po tym czasie możliwa jest kontynuacja na czas nieokreślony – po pozytywnej ocenie okresowej. Oceny okresowe są obowiązkowe w uczelni co 4 lata i decydują o dalszym zatrudnieniu.
W przypadku uczelni publicznych nawiązanie z nauczycielem akademickim pierwszego stosunku pracy na czas nieokreślony lub określony dłuższy niż 3 miesiące, w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, następuje po przeprowadzeniu otwartego konkursu. Tryb i warunki przeprowadzania konkursu określa statut.
W umowie o pracę z nauczycielem akademickim należy wskazać czy uczelnia jest podstawowym miejscem pracy. Warunkiem wskazania uczelni jako podstawowego miejsca pracy jest zatrudnienie w niej w pełnym wymiarze czasu pracy. Podkreślić należy, że nauczyciel akademicki może mieć jednocześnie tylko jedno podstawowe miejsce pracy. Poza elementami wskazanymi w kodeksie pracy, do których zaliczamy rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy oraz termin rozpoczęcia pracy, na mocy ustawy prawo o szkolnictwie wyższym dochodzi więc jeszcze jeden obligatoryjny element jej treści.
W przypadku gdy nauczyciel akademicki zatrudniony jest w kilku uczelniach powstaje problem której uczelni należy się status podstawowego miejsca pracy. Rodzi to problemy organizacyjno-techniczne po stronie uczelni wskazanej jako pierwsza. Należy uznać, że wskazanie ma charakter oświadczenia woli i można je również kwalifikować jako oświadczenie wyboru. A skoro z mocy prawa można wskazać tylko jedną uczelnię jako podstawowe miejsce pracy, to ostatnie wskazanie zastępuje pierwsze. Należy jednak podkreślić, ze uczelnia w zakresie wewnętrznych uregulowań powinna określić jak powinna wyglądać zmiana podstawowego miejsca pracy przez nauczyciela akademickiego. Nie sposób bowiem uznać, żeby nauczyciel akademicki mógł jednostronnie zmieniać treść umowy o pracę.
