Nowe rozporządzenie w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej

16 sierpnia 2025 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 30 lipca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej.

Celem nowelizacji było dostosowanie przepisów rozporządzenia do zmian wynikających z ustalenia rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki z dnia 11 października 2022 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych nowej klasyfikacji dziedzin i dyscyplin.

Podstawowe i najważniejsze zmiany:

1. W rozporządzeniu zostały wprowadzone przepisy umożliwiające ocenę jakości działalności naukowej prowadzonej w ramach dyscyplin należących do dwóch nowych dziedzin nauki: dziedziny nauk o rodzinie i dziedziny nauk weterynaryjnych.  Zgodnie z uchwałą Rady Doskonałości Naukowej z dnia 13 lutego 2023 r. w sprawie zmian w klasyfikacji dziedzin i dyscyplin, dyscyplina nauki o rodzinie została wyodrębniona z dyscyplin należących do dziedziny nauk humanistycznych i dziedziny nauk społecznych. Konieczne więc były zmiany, by określone dotychczas w rozporządzeniu szczególne rozwiązania dla tych dziedzin miały zastosowanie również dla dziedziny nauki o rodzinie. Dodano więc nowe przepisy skutkujące objęciem regulacjami zawartymi w tych przepisach również dziedziny nauki o rodzinie.  Dzięki zmianom możliwe więc będzie– analogicznie jak w przypadku ewaluacji w dyscyplinach naukowych należących do dziedziny nauk humanistycznych, dziedziny nauk społecznych i dziedziny nauk teologicznych:

• złożenie przez kierownika podmiotu podlegającego ewaluacji wniosku o przeprowadzenie eksperckiej oceny nie więcej niż pięciu monografii naukowych wydanych przez wydawnictwa nieujęte w wykazie sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 267 ust. 2 pkt 2 ustawy o szkolnictwie wyższym,

• zwiększenie całkowitej wartości punktowej monografii naukowej i rozdziału w monografii naukowej o 50% oraz całkowitej wartości punktowej redakcji monografii naukowej o 50% albo 100%,

• uwzględnienie większej liczby monografii naukowych, których całkowita wartość punktowa wynosi nie więcej niż 120 pkt, i redakcji naukowych takich monografii

• obniżenie o 50% progów kwotowych, od których zależy liczba punktów przyznawanych w ramach oceny efektów finansowych badań naukowych i prac rozwojowych,

• umożliwienie przedstawienia do oceny dodatkowo nie więcej niż 3 opisów wpływu związanych z wybitnymi monografiami naukowymi, słownikami biograficznymi, słownikami bibliograficznymi lub bazami danych, szczególnie istotnymi dla rozwoju danej dziedziny nauki.

2. Dodatkowo mając na uwadze wyodrębnienie dwóch nowych dziedzin nauki, rozporządzenie określa dla dyscyplin należących do tych dziedzin wagi przypisane poszczególnym podstawowym kryteriom ewaluacji. W rozporządzeniu przyjęto dla dyscypliny naukowej należącej do dziedziny nauk o rodzinie analogiczne wagi podstawowych kryteriów ewaluacji jak dla dyscyplin należących do dziedziny nauk humanistycznych, dziedziny nauk społecznych i dziedziny nauk teologicznych.

3. W rozporządzeniu zmianie uległy także przepisy dotyczące osiągnięć publikacyjnych uwzględnianych w ewaluacji. Dotychczas w przypadku artykułów naukowych w ewaluacji uwzględniano te, które zostały opublikowane w czasopismach naukowych i w recenzowanych materiałach z międzynarodowych konferencji naukowych, zamieszczonych w wykazie tych czasopism i materiałów sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 267 ust. 2 pkt 2 ustawy o szkolnictwie wyższym, a także artykuły opublikowane w czasopismach naukowych niezamieszczonych w tym wykazie. Po zmianie oba kanały publikacyjne zostały ujednolicone. Naukowcy będą mogli zaliczyć do ewaluacji także publikacje z recenzowanych materiałów międzynarodowych konferencji naukowych, o ile są one uwzględnione w uznanej bazie publikacji naukowych. Oznacza to, że oba te kanały publikacji (czasopisma naukowe oraz recenzowane materiały konferencyjne) będą traktowane na takich samych zasadach przy ocenie dorobku naukowego. Jak wyjaśnia resort - propozycja ta służy ujednoliceniu przepisów i odpowiada na postulaty środowiska naukowego po poprzedniej ewaluacji.

4. Zmiany dotyczą również możliwości wykazywania osiągnięć przez doktorantów szkół doktorskich. Dotychczas w ewaluacji uwzględniało się osiągnięcia naukowe osób, które w okresie objętym ewaluacją odbywały kształcenie w szkole doktorskiej prowadzonej przez ewaluowany podmiot i przygotowywały rozprawę doktorską w dyscyplinie naukowej albo w dziedzinie nauki, do której należy dana dyscyplina naukowa, z wyłączeniem osób, które złożyły oświadczenie, składa oświadczenie upoważniające zatrudniający go podmiot do zaliczenia go do liczby pracowników prowadzących działalność naukową w danej dyscyplinie. W związku z powyższym zatrudnienie w podmiocie i zaliczenie do tej liczby pracowników osoby, która w okresie objętym ewaluacją była również doktorantem szkoły doktorskiej prowadzonej przez ten podmiot, skutkowało brakiem możliwości wykazania dla celów ewaluacji osiągnięć tej osoby uzyskanych przez nią jako doktoranta.

5. Dotychczasowa ocena wpływu działalności naukowej uwzględniała jedynie zasięg geograficzny (międzynarodowy, krajowy, regionalny, lokalny, marginalny), co nie odzwierciedlało rzeczywistego oddziaływania badań. Nowelizacja wprowadza dodatkową skalę oceny, uwzględniającą stopień oddziaływania – od całkowitego po marginalny. Jest to szczególnie istotne dla dyscyplin naukowych skupionych na Polsce (np. polonistyka, historia Polski, geografia Polski), które naturalnie mają ograniczony zasięg geograficzny, ale mogą mieć pełne oddziaływanie na dane zagadnienie.

6. Dodatkowo w związku z wyodrębnieniem nowego podmiotu wchodzącego w skład systemu szkolnictwa wyższego i nauki – Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, w rozporządzeniu został dodany ten podmiot jako jeden z tych, który może złożyć wniosek o przeprowadzenie ewaluacji.

7. Nowelizacja uwzględnia również, że od dnia 1 stycznia 2025 r. podmioty publiczne doręczają korespondencję z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego.