16 października 2024 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Nauki z dnia 10 października 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty i ratownika medycznego.
W rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty i ratownika medycznego zmianie uległ załączniki nr 5 rozporządzenia, a co za tym idzie zmienił się standard kształcenia dla zawodu położnej.
Standard kształcenia przygotowujący do wykonywania zawodu położnej ma zastosowanie począwszy od cyklu kształcenia rozpoczynającego się w roku akademickim 2025/2026.
Obowiązki dla szkół wyższych
Zmiana standardu kształcenia oznacza dla uczelni konieczność:
Dostosowania programów studiów do zmienionych regulacji dla nowego cyklu kształcenia. Nowe przepisy wiążą się ze zmianą całego programu studiów, a co za tym idzie zmianą sylabusów, efektów kształcenia oraz planów studiów, a także wielu innych dokumentów niezbędnych do prawidłowego prowadzenia kształcenia.
Dostosowania wymagań odnośnie kadry nauczycieli akademickich.
Obowiązkowego wykorzystania w procesie kształcenia nie tylko pracowni umiejętności położniczych, ale też pracowni symulacji wysokiej wierności.
Zmiany sposobu weryfikacji efektów uczenia się.
Położnictwo – studia I stopnia najważniejsze zmiany
Położnictwo – studia I stopnia najważniejsze zmiany:
1) Program studiów musi obejmować zajęcia lub grupy zajęć kształtujące umiejętności praktyczne, którym przypisano punkty ECTS w wymiarze większym niż 50 % liczby punktów ECTS koniecznej do ukończenia studiów niezależnie czy uczelnia kształci na profilu praktycznym czy ogólnoakademickim.
2) Zmianie uległa minimalna liczba godzin zajęć zorganizowanych i punktów ECTS w zakresie:
a) Nauki podstawowe będące w grupie A otrzymały nazwę Nauk przedklinicznych i zwiększoną ilość punktów ECTS do 20
b) Nauki społeczne i humanistyczne będące w grupie B od kolejnego roku cyklu kształcenia nazywać się będą Nauki społeczne i humanizm w położnictwie. Zmniejszono także ilość godzin tych zajęć do 380
c) Nauki w zakresie podstaw opieki położniczej czyli grupa C otrzymały nazwę Nauki w zakresie podstaw opieki położniczej. Zwiększono także ilość godzin tych zajęć do 640 oraz ilość punktów ECTS do 24
d) Zmieniono ilość punktów ECTS w odniesieniu do pozostałych grup zajęć.
3) W ramach kształcenia w grupach zajęć B i C są prowadzone zajęcia, które obejmować będą musiały treści kształcenia z zakresu:
a) podstaw praktyki zawodowej położnej, w ramach których nie mniej niż 200 godzin jest realizowanych w formie ćwiczeń w pracowni umiejętności położniczych lub pracowni symulacji wysokiej wierności; zajęcia w formie ćwiczeń są realizowane przed rozpoczęciem zajęć praktycznych z tego zakresu w warunkach naturalnych
b) badania fizykalnego, w ramach których nie mniej niż 40 godzin jest realizowanych w formie ćwiczeń w pracowni umiejętności położniczych lub pracowni symulacji wysokiej wierności, lub w warunkach naturalnych
c) etyki zawodu położnej, w wymiarze nie mniejszym niż 35 godzin.
4) Zmieniono ilość procentowego udziału pracy własnej studenta. Od kolejnego cyklu kształcenia nie więcej niż 30 % liczby godzin zajęć w każdej z grup (A-D) zajęć (łącznie nie więcej niż 726 godzin) może być realizowane jako praca własna studenta pod kierunkiem nauczycieli akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia.
5) Zmianie uległy zasady prowadzenia zajęć z wykorzystaniem technik kształcenia na odległość. Liczba punktów ECTS, jaka będzie mogła być uzyskana w ramach kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, nie będzie mogła przekraczać 30 % liczby punktów ECTS koniecznej do ukończenia studiów. Kształcenie z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość może być prowadzone w grupach zajęć A-D wyłącznie w ramach zajęć umożliwiających osiągnięcie efektów uczenia się w kategorii wiedzy.
6) Zmiany dotyczą także zajęć praktycznych. Zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe (grupy zajęć E i F), realizowane będą w warunkach klinicznych w bezpośrednim kontakcie z pacjentem. Dodatkowo częściowo zmianie ulega nazewnictwo zajęć i przypisywane do nich liczby godzin i punkty ECTS.
7) Realizacja praktyk zawodowych (grupa zajęć F) poprzedzona będzie realizacją zajęć praktycznych (grupa zajęć E) wwarunkach klinicznych i zajęć w warunkach symulowanych w oparciu o scenariusze wysokiej wierności prowadzonych wgrupie zajęć D w wymiarze co najmniej 180 godzin.
8) Dużą zmianą dla Uczelni jest wprowadzenie obowiązku wykorzystania w procesie kształcenia nie tylko pracowni umiejętności położniczych, ale też pracowni symulacji wysokiej wierności.
9) Od kolejnego cyklu kształcenia nie będzie możliwe kształcenie w zakresie zajęć praktycznych w poradniach laktacyjnych.
10) Zmianie ulegają także wymogi odnoszące się do kadry kształcącej:
a) Kształcenie umożliwiające osiągnięcie efektów uczenia się w grupach zajęć A-D jest prowadzone przez nauczycieli akademickich posiadających kompetencje zawodowe lub naukowe oraz doświadczenie w zakresie właściwym dla prowadzonych zajęć lub inne osoby posiadające takie kompetencje i doświadczenie
b) Kształcenie umożliwiające osiągnięcie efektów uczenia się w grupach zajęć B-D, w ramach zajęć obejmujących treści kształcenia z zakresu opieki położniczej i pielęgniarskiej, jest prowadzone przez nauczycieli akademickich posiadających prawo wykonywania zawodu położnej lub zawodu pielęgniarki oraz co najmniej roczną praktykę zawodową w zakresie właściwym dla prowadzonych zajęć lub inne osoby, które posiadają takie kompetencje i taką praktykę
c) Zajęcia praktyczne (grupa zajęć E) są prowadzone przez nauczycieli akademickich posiadających prawo wykonywania zawodu położnej lub zawodu pielęgniarki oraz co najmniej dwuletnią praktykę zawodową w zakresie właściwym dla prowadzonych zajęć lub inne osoby, które posiadają takie kompetencje i taką praktykę.
11) W zakresie efektów uczenia się położna dodatkowo będzie musiała posiadać wiedzę między innymi na temat:
a) wykonania badania elektrokardiograficzne (EKG) u pacjentki w spoczynku, interpretować składowe prawidłowego zapisu czynności bioelektrycznej serca, rozpoznawać cechy zapisu patologicznego oraz rozpoznać cechy elektrokardiograficzne stanów zagrożenia zdrowia i życia
b) udzielania świadczeń specjalistycznych z zakresu resuscytacji krążeniowo-oddechowej noworodka i dorosłego, obejmujących planowanie, realizowanie, interpretowanie i ocenianie podejmowanych działań, zgodnie obowiązującymi wytycznymi
c) przygotowania i podania pacjentce leków różnymi drogami zgodnie z uprawnieniami zawodowymi położnej lub pisemnym zleceniem lekarskim w określonych stanach klinicznych oraz produktów leczniczych z zestawów przeciwwstrząsowych ratujących życie.
12) Szczegółowe efekty uczelnia się ulegają zmianom w związku ze zmianami w poszczególnych grupach zajęć.
13) Zmianie ulega także sposób weryfikacji efektów uczenia się:
a) Weryfikacja osiągniętych efektów uczenia się w ramach pracy własnej studenta pod kierunkiem nauczycieli akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia odbywa się w oparciu o przygotowany przez studenta projekt procesu pielęgnowania na podstawie analizy indywidualnego przypadku (case study), projekt pielęgniarskich lub położniczych wskazówek poszpitalnych dla pacjentki, jej rodziny lub opiekuna, analizę artykułu naukowego, znajomości wytycznych lub zaleceń dotyczących praktyki zawodowej położnej
b) Weryfikacja osiągniętych efektów uczenia się w kategorii umiejętności wymaga bezpośredniej obserwacji studenta demonstrującego umiejętność w czasie obiektywnego standaryzowanego egzaminu klinicznego (Objective Structured Clinical Examination, OSCE)
c) Studia kończą się egzaminem dyplomowym składającym się z części teoretycznej i praktycznej (OSCE), który obejmuje weryfikację osiągniętych efektów uczenia się objętych programem studiów.
Położnictwo – studia II stopnia najważniejsze zmiany
Położnictwo – studia II stopnia najważniejsze zmiany:
1) Zmniejszono ilość godzin i punktów ECTS w zajęcia z grupy A (Nauki społeczne i humanistyczne).
2) Zwiększono ilość godzin, która pozostaje do dyspozycji uczelni jako zajęcia uzupełniające wiedzę, umiejętności lub kompetencje społeczne w grupach zajęć A-C do 200 godzin zajęć (16 punktów ECTS).
3) Zwiększono możliwości w zakresie zajęć, które mogą być prowadzone z wykorzystaniem technik kształcenia na odległość. Kształcenie z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość może być prowadzone w grupach zajęć A-C wyłącznie w ramach zajęć umożliwiających osiągnięcie efektów uczenia się w kategorii wiedzy. Liczba punktów ECTS, jaka może być uzyskana w ramach kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, nie może być większa niż:
a) 20 % liczby punktów ECTS koniecznej do ukończenia studiów - w przypadku studiów o profilu praktycznym
b) 30 % liczby punktów ECTS koniecznej do ukończenia studiów - w przypadku studiów o profilu ogólnoakademickim.
4) W zakresie praktyk zawodowych realizacja zajęć (grupa zajęć D) w warunkach naturalnych jest poprzedzona realizacją zajęć w warunkach symulowanych w oparciu o scenariusze wysokiej wierności prowadzonych w grupie zajęć A w wymiarze co najmniej 10 godzin oraz w grupie zajęć B w wymiarze co najmniej 96 godzin.
5) Praktyki zawodowe nie będą mogły być już realizowane w poradniach leczenia bólu, natomiast wprowadzono dodatkowo możliwość realizowania praktyk w gabinetach lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, położnej podstawowej opieki zdrowotnej lub poradniach ginekologicznych.
6) Zmiany w zakresie kadry, która prowadzi kształcenie umożliwiające osiągnięcie efektów uczenia się w grupach zajęć A-C, w ramach zajęć obejmujących treści kształcenia z zakresu praktyki zawodowej położnej. Kształcenie to musi prowadzić nauczyciel akademicki posiadających prawo wykonywania zawodu położnej (poprzednio mogła to być pielęgniarka) oraz co najmniej dwuletnią (a nie jak poprzednio roczną) praktykę zawodową w zakresie właściwym dla prowadzonych zajęć lub inne osoby posiadające takie kompetencje i taką praktykę.
7) Znacznie poszerzono i opisano ogólne efekty uczenia się w zakresie wiedzy.