Kiedy uczelnia może odpowiadać za bezczynność na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego (KPA)?

Uczelnia nie jest co prawda organem administracji publicznej, ale zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego jest organem w znaczeniu funkcjonalnym wskazanym w kodeksie postępowania administracyjnego jako podmiot powołany z mocy prawa do załatwiania określonych spraw zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego. Szkoła wyższa i jej organy mogą brać udział w postępowaniu administracyjnym, w postępowaniach uproszczonych o charakterze administracyjnym – w sprawie wydawania zaświadczeń oraz w sprawach skarg i wniosków, w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz w innych postępowaniach szczególnych. Organem jednoosobowym Uczelni jest Rektor, a organami kolegialnymi Senat, a w Uczelni publicznej także Rada uczelni.

Rektor jako organ jednoosobowy musi działać w określonym ustawowo czasie – bez zbędnej zwłoki, a w przypadku przekroczenia terminów będziemy mówić o bezczynności. Chociaż ustawodawca nie zdefiniował pojęcia bezczynności, w literaturze przedmiotu i piśmiennictwie przyjmuje się, że z bezczynnością organu administracji publicznej mamy do czynienia wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale mimo ustawowego obowiązku w tym zakresie nie zakończył postępowania wydaniem decyzji, postanowienia lub innego aktu albo nie podjął stosownej czynności. Jest to naruszenie prawa, które uprawnia stronę do wniesienia ponaglenia do organu wyższego stopnia lub skargi do sądu administracyjnego, zwłaszcza jeśli brak działań spowodował szkodę.

Najczęściej sprawy dotyczące bezczynności organu w Uczelni dotyczą:

1. Dostępu do informacji publicznej.

2. Wniosków studentów np. wniosek o stypendium, wniosek o wydanie dokumentu itp.

3. Rezygnacje studentów – brak decyzji, a co za tym idzie naliczanie płatności.

4. Milczenie uczelni w sprawach dotyczących opłat za studia – brak odmowy obniżenia opłaty, brak odmowy umorzenia zaległości czy też brak reakcji na wniosek o rozłożenie na raty - brak odpowiedzi to bezczynność.

Dla organu I instancji wyznaczone są trzy rodzaje terminów:

1. „niezwłocznie”, co oznacza „od ręki” lub w pierwszej możliwej kolejności; w tym terminie mają być załatwiane sprawy niewymagające przeprowadzania postępowania wyjaśniającego poza badaniem dokumentów dołączonych do podania, ewentualnie sprawdzeniem rejestrów i innych danych, które są w posiadaniu organu;

2. miesięczny, który dotyczy normalnego toku postępowania, to znaczy takiego, w którym niezbędne jest przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w formie gabinetowej lub w formie rozprawy; termin ten ma także zastosowanie w postępowaniu uproszczonym, w którym załatwienie sprawy powinno nastąpić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie miesiąca od dnia wszczęcia postępowania;

3. dwumiesięczny, który ma zastosowanie w przypadku spraw o szczególnie skomplikowanym stanie prawnym lub faktycznym.

A jak sądy orzekają w sprawie bezczynności uczelni? Najważniejsze orzeczenia omówimy w kolejnym artykule.